Maroc – Wikipedia tiếng Việt

Maroc (phiên âm tiếng Việt: Ma Rốc; Tiếng Ả Rập: المَغرِب; tiếng Berber Maroc chuẩn: ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ; chuyển tự: Lmeɣrib), tên chính thức Vương quốc Maroc (Tiếng Ả Rập: المملكة المغربية; chuyển tự: al-Mamlakah al-Maghribiyah; tiếng Berber Maroc chuẩn: ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ; chuyển tự: Tageldit n Lmaɣrib), là một quốc gia tại miền Bắc Phi.

Quốc gia này nằm ở tây-bắc châu Phi, Maroc có biên giới quốc tế với Algérie về phía đông, đối lập với Tây Ban Nha qua eo biển Gibraltar, khoảng cách 13 km và biên giới đất liền với hai thành phố tự trị của Tây Ban Nha là Ceuta và Melilla. Maroc giáp Địa Trung Hải và Đại Tây Dương về phía bắc và đông và giáp Mauritanie về phía nam [ 8 ] .Maroc là vương quốc châu Phi duy nhất hiện không là thành viên của Liên minh châu Phi nhưng lại là thành viên của Liên đoàn Ả Rập, Liên minh Maghreb Ả Rập, Cộng đồng Pháp ngữ, Tổ chức Hội nghị Hồi giáo, nhóm Đối thoại Địa Trung Hải, Nhóm 77 và là liên minh lớn ( không thuộc NATO ) của Mỹ .

Trong vòng 44 năm, từ năm 1912 đến năm 1956, Maroc là xứ bảo hộ của Pháp và Tây Ban Nha. Người dân Maroc chủ yếu là người Ả Rập và người Berber hoặc người lai hai dân tộc này. Tiếng Ả Rập và Berber là ngôn ngữ chính thức. Tiếng Pháp cũng được nói ở các thành phố. Nền kinh tế Maroc chủ yếu dựa vào nông nghiệp nhưng hai ngành du lịch và công nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng. Maroc là một nước quân chủ lập hiến, nhà vua là nguyên thủ quốc gia, thủ tướng là người đứng đầu chính phủ. Rabat là thủ đô của Maroc, còn Casablanca là thành phố lớn nhất quốc gia này.

Tên Ả Rập đầy đủ là Al-Mamlaka al-Maghribiya dịch nghĩa là “Vương quốc phía Tây”. Al-Maghrib (có nghĩa “phía Tây”) được sử dụng phổ biến. Đối với tài liệu lịch sử, các sử gia và các nhà địa lý Ả Rập Trung cổ thường gọi Maroc là Al-Maghrib al Aqşá (“Tối Viễn Tây”), để phân biệt với các khu vực lịch sử láng giềng gọi là al-Maghrib al Awsat (“Trung Tây”, Algérie) và al-Maghrib al Adna (“Tối Cận Tây”, Tunisia)[9].

Tên Latin hóa “Morocco” trong tiếng Anh xuất phát từ tiếng Latin trung cổ “Morroch,” liên quan đến tên của cựu Almoravid và kinh đô Almohad, Marrakech[10]. Người Ba Tư gọi tên xứ này một cách đơn giản là “Marrakech”[11]. Từ “Marrakech” được cho là có nguồn gốc từ Mur-Akush trong tiếng Berber có nghĩa là “Vùng đất của Thượng đế”.

Từ ” Ma Rốc ” trong tiếng Việt được lấy từ tiếng Pháp .

Maroc thời Berber[sửa|sửa mã nguồn]

Khu vực Maroc ngày này đã có người ở từ Thời kỳ Đồ đá mới ( tối thiểu năm 8000 trước Công nguyên như được xác nhận bằng những tín hiệu của văn hóa truyền thống Capsia ), một quá trình khi Maghreb còn ít khô cằn như thời nay. Nhiều nhà lý luận cho rằng, người Amazigh, thường gọi là Berber hoặc theo nhận diện tôn giáo của họ ( ví dụ như Chleuh ), có lẽ rằng đã đến đây vào lúc cùng thời với thời kỳ khởi đầu ngành canh nông ở khu vực này. Thời xưa, Maroc đã được gọi là Mauretania, dù tên này không nên nhầm lẫn với vương quốc Mauritanie ngày này .

La Mã và Maroc tiền La Mã[sửa|sửa mã nguồn]

Từ thế kỷ thứ IX TCN, người Phoenicia đến định cư ở những vùng ven biển ( Melilla, Tangiet, Larache ). Người La Mã sáp nhập vương quốc của người Moor và xây dựng vùng Đông Bắc Maroc thành tỉnh Mauritania Tingitana .

Maroc thời Trung cổ[sửa|sửa mã nguồn]

Vào đầu thế kỷ thứ VIII, người Ả Rập chinh phục xứ sở này và truyền bá Hồi giáo cho những bộ tộc Berber. Từ năm 1064 đến năm 1269, hai dòng họ lớn của người Berber là Almoravid và Almohad, đã thống nhất vương quốc, quản lý cả vùng Bắc Phi, vùng chủ quyền lãnh thổ phía Đông và phía Nam Tây Ban Nha .Các vua của Maroc trung cổ :Triều Idrisid :

• Idriss I (789-791)
• Idriss II (791-828)
• Muhammad ibn Idris (828-836)
• Ali ibn Idris (836-848)
• Yahya ibn Muhammad (848-864)
• Yahya ibn Yahya (864-874)
• Ali ibn Umar (874-883)
• Yahya ibn Al-Qassim (883-904)
• Yahya ibn Umar ibn Idris (904 – 922)
• Vua Fatimid (Ai Cập) Ubayd Allah 922-925.
• Al-Hasan I al-Hajam (925-927)

Giai đoạn thứ hai của Fatimid ( Ai Cập ) lê dài 927 – 937 : Ubayd Allah ( 927 – 934 ) ; Muhammad bi-Amrillah ( 934 – 937 )

• Al Qasim Gannum (937-948)
• Abu l-Aish Ahmad (948-954)
• Al-Hasan II ben Kannun (954-974)

Năm 974, vua nhà Idrisid bị Đế quốc Cordoba vượt mặt và thống trị gần 300 năm. Năm 1040, Abdallah ibn Yasin lập ra nhà Almoravid, sau đó, nhân lúc Đế quốc Codorba suy yếu, vua nhà Almoravid là Abu Bakr ibn Umar đánh chiếm những vùng chủ quyền lãnh thổ phía Bắc Maroc từ tay người Codorba. Người tiếp sau ông là người anh họ Yusuf ibn Tashfin mang quân đánh Al-Andalus, lúc này Đế quốc Cordoba đã sụp đổ và Al-Andalus bị phân loại thành những thành bang đánh giết lẫn nhau .Triều Almoravid :

• Abdallah ibn Yasin (1040-1059) – người sáng lập và là nhà lãnh đạo tinh thần
• Yahya ibn Ibrahim (1048)
• Yahya ibn Umar al-Lamtuni (khoảng 1050-1056)
• Abu Bakr ibn Umar (c.1060-1087) – triều đại được phân chia từ năm 1072
• Yusuf ibn Tashfin (1072-1106)
• Ali ibn Yusuf (1106-1142)
• Tashfin ibn Ali (1142-1146)
• Ibrahim ibn Tashfin (1146)
• Ishaq ibn Ali (1146-1147)

Năm 1121, một học giả tên là Ibn Tumart nổi dậy tự xưng là Mahdi chống lại vua nhà Almoravid. Đến năm 1130, Ibn Tumart qua đời và một người học trò của ông là ‘ Abdul-Mu ‘ min đã thành công xuất sắc vượt mặt và tàn phá nhà Almoravid. Một triều đại mới Open – nhà Almohad :

• Ibn Tumart (1121-1130) (tự xưng là Mahdi)
• ‘Abdul-Mu’min (1130-1163) (tự xưng là Khalip)
• Abu Yaqub Yusuf I (1163-1184)
• Abu Yusuf Yaqub al-Mansur  (1184-1199)
• Muhammad an-Nasir  (1199-1213)
• Abu Yaqub Yusuf II  (1213-1224)
• Abdul-Wahid I  (1224)
• Abdallah al-Adil  (1224-1227)
• Yahya  (1227-1229)
• Idris I  (1229-1232)
• Abdul-Wahid II  (1232-1242)
• Ali  (1242-1248)
• Umar  (1248-1266) – đóng đô ở Marrakech
• Idris II  (1266-1269)

Năm 1215, tướng Abd al-Haqq làm mưa làm gió lập vương triều Marinid tại Fes, năm 1269, họ hủy hoại nhà Almohad ở Marrakesh và thống trị toàn Ma-rốc :

• Abd al-Haqq I (1215-1217)
• Abu Sa’id Uthman I (1217-1240)
• Abu Ma’ruf Muhammad I (1240-1244)
• Abu Yahya ibn Abd al-Haqq (1244-1258)
• Abu Yusuf Yaqub (1258-1286)
• Abu Yusuf Yaqub an-Nasr  (1286-1307)
• Abu Thabit Amir  (1307-1308)
• Abu ar-Rabi Sulayman  (1308-1310)
• Abu Sa’id Uthman II  (1310-1331)
• Abu al-Hasan Ali ibn Uthman  (1331-1348)
• Abu Inan Faris  (1348-1358)
• Muhammad II as-Said (1359)
• Abu Salim Ali II  (1359-1361)
• Abu Umar Tashfin (1361)
• Abu Zayyan Muhammad III.  (1362-1366)
• Abu Faris Abdul Aziz I. (1366-1372)
• Abu’l-Abbas Ahmad (1372-1384)
• Musa ibn Faris (1384-1386)
• Al-Wathiq (1386-1387)
• Abu’l-Abbas Ahmad (1387-1393)
• Abu Faris Abdul Aziz II.  (1393-1396)
• Abdullah (1396-1399)
• Abu Said Uthman III.  (1399-1420)
• Abdalhaqq II  (1420-1465)
• Muhammad ibn Ali Idrisi-Joutey  (1465-1471) – tiếm ngôi

Năm 1472, Abu Zakariya lật đổ Joutey và lập triều Wattasid

• Abu Zakariya Muhammad as-Salih al-Mahdi (1472-1505)
• Abu Abdallah Muhammad I (1505-1524)
• Abul Abbas Ahmad (1524-1545)
• Nasir ad-Din al-Qasri (1545-1547)
• Abul Abbas Ahmad (lần thứ hai, 1547-1549)
• Ali Abu Hassun (1554)

Năm 1549, nhà Saadi lật đổ nhà Wattasid, lập vương triều :

• Mohammed ash-Sheikh (1549-1554, 1554-1557)
• Abdallah al-Ghalib Billah (1557-1574)
• Abu Abdallah Mohammed II (1574-1576)
• Abu Marwan Abd al-Malik I (1576-1578)
• Ahmad I al-Mansur (1578-1603)

Chiến tranh kế vị: 1603-1627

Cai trị Saadian chính, có trụ sở tại Marrakesh: Abu Faris Abdallah (r. 1603-1608) Zidan an-Nasir (người cầu hôn từ năm 1603, r. 1608-1628)

Phe Splinter có trụ sở tại Thành phố Fes, với sức mạnh chỉ địa phương: Mohammed ash-Sheikh al-Ma’mun (r. 1603-1613) Abdallah II (r. 1613-1623) Abu Marwan Abd al-Malik II (r. 1623-1627)

1627-1659: Saadi thống nhất:

• Abu Marwan Abd al-Malik II (r. 1628-1631)
• Al-Walid ibn Zidan (r. 1631-1636)
• Mohammed esh Sheikh es Seghir (r. 1636-1655
• Ahmad II el-Abbas (r. 1655-1659)

Năm 1415, Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha xâm lăng những thành phố ven biển ( Ceuta, Tanger, Melilla ) .

Triều đại Alaouite : 1660 – lúc bấy giờ[sửa|sửa mã nguồn]

Năm 1660, Mulay al-Rashid xây dựng triều đại Alaouite trị vì vương quốc Maroc cho đến ngày này. Trong hai thế kỷ XVII – XVIII, quốc gia bị xâu xé và phân loại do tranh giành quyền thừa kế, kinh tế tài chính suy tàn. Trước áp lực đè nén của những cường quốc châu Âu ( Anh, Pháp, Tây Ban Nha ). Maroc buộc phải Open thông thương từ năm 1864. Dưới sự trị vì của những Quốc vương Hassan I ( 1873 – 1894 ), Abd al-Aziz ( 1894 – 1908 ) và Abd al-Hafid ( 1908 – 1912 ), Maroc vẫn bảo vệ được nền độc lập nhờ sự kình địch giữa những cường quốc .Tình trạng nợ quốc tế dẫn đến việc Maroc bị dặt dưới quyền giám hộ của những cường quốc châu Âu theo hiệp ước Algeciras ( 1906 ). Theo hiệp ước Fès ( 1912 ), Pháp xây dựng chính sách bảo lãnh ở Maroc, trong khi Tây Ban Nha giành quyền trấn áp vùng chủ quyền lãnh thổ phía Bắc ( Rif ) và vùng chủ quyền lãnh thổ phía Nam ( Ifni ). [ 12 ]Các quốc vương Alaouite ( 1660 – lúc bấy giờ ) :

1. Al-Rashid: 1660 – 1672
2. Ismail ibn Sharif: 1672 – 1727
3. Abu’l Abbas Ahmad: 1727 – 1728
4. Abdalmalik: 1728 (vài tháng)
5. Abu’l Abbas Ahmad: 1728 – 1729
6. Abdallah: 1729 – 1734
7. Ali: 1734 – 1736
8. Abdallah: 1736 (vài tháng)
9. Mohammed II: 1736 – 1738
10. Al-Mostadi: 1738 – 1740
11. Abdallah: 1740 – 1741
12. Zin al-Abidin: 1741 (vài tháng)
13. Abdallah: 1741-1742
14. Al-Mostadi: 1742-1743
15. Abdallah: 1743-1747
16. Al-Mostadi: 1747-1748
17. Abdallah: 1748-1757
18. Mohammed III: 1757-1790
19. Yazid: 1790-1792
20. Slimane: 1792-1822
21. Abd al-Rahman: 1822-1859
22. Mohammed IV: 1859-1873
23. Hassan I: 1873-1894
24. Abd al-Aziz: 1894-1908
25. Abd al-Hafid: 1908-1912
26. Yusef: 1912-1927
27. Mohammed V: 1927-1953
28. Mohammed ben Aarafa, do Pháp lập: 1953-1955
29. Mohammed V: 1955-1961
30. Hassan II: 1961-1999
31. Mohammed VI: 1999-nay

Ảnh hưởng của châu Âu[sửa|sửa mã nguồn]

Abdelkarim al-Khattabi, thủ lĩnh người Berber trong vùng Rif, chỉ huy cuộc kháng chiến chống lại sự chiếm đóng của Pháp và Tây Ban Nha ( 1912 – 1926 ). Khattabi bị vượt mặt, nhưng cuộc kháng chiến du kích trong vùng núi Atlas lê dài đến năm 1934. Sau Chiến tranh quốc tế thứ II, trào lưu dân tộc bản địa tăng trưởng ( đảng Istiglal, 1944 ; đảng Dân chủ Độc lập, 1946 ). Quốc vương Sidi Mohammed đòi trao trả độc lập cho Maroc. Ông bị Pháp truất phế năm 1953 và được hồi sinh năm 1955. Năm 1956, Pháp trao trả độc lập cho Ma-rốc, quốc vương Mohammed ben Arafa do Pháp dựng lên thoái vị và bỏ trốn sang Nice ( năm 1960 thì ông đến Beirut nhưng sau đó trở lại Nice và mất tại đó vào năm 1976 ). Sidi Mohammed trở lại làm vua, lấy thương hiệu là Mohammed V .

Maroc văn minh[sửa|sửa mã nguồn]

Sau khi nhà vua qua đời ( 1961 ), Thái tử Hassan II lên nối ngôi. Hassan II thực thi dân chủ hóa đời sống chính trị trong nước một cách thận trọng sau khi tiêu diệt những nhóm trái chiều cấp tiến và thực thi triển khai chủ trương ngoại giao một cách tích cực. Từ năm 1975, nhà vua thành công xuất sắc trong việc đạt được sự đồng thuận của nhân dân trong nước nhờ chủ trương về Sahara : cuộc ” Hành quân xanh ” với sự tham gia của 350.000 người tình nguyện ( 1975 ) đã chiếm lại hàng loạt chủ quyền lãnh thổ vùng Tây Sahara nhưng cũng tạo ra cuộc xung đột với những chiến binh thuộc Mặt trận Polisario. Mặc dầu hai bên thực thi lệnh ngừng bắn và gật đầu cuộc trưng cầu ý dân về quyền tự quyết do Liên Hiệp Quốc và Tổ chức Thống nhất châu Phi đề xuất, nhưng việc xử lý xung đột vẫn bế tắc. Năm 1988, Maroc xây dựng lại quan hệ ngoại giao với Algérie .Bị chỉ trích là chuyên chế, Quốc vương Hassan II đã cố gắng nỗ lực tăng cường hòa giải dân tộc bản địa : phóng thích tù nhân chính trị gỡ bỏ lệnh kiểm duyệt, thừa nhận những đảng trái chiều. Việc sửa đổi hiến pháp năm 1996 nhằm mục đích hướng tới quân bình hóa giữa quyền hành pháp và quyền lập pháp. Năm 1998, Abd al-Rahman Yusufi được chỉ định làm Thủ tướng. Năm 1999, Quốc vương Hassan II qua đời, người con trưởng lên kế vị, lấy thương hiệu là Mohammad VI .Maroc trải qua chính sách đa đảng chính trị, với khoảng chừng 30 đảng phái hợp pháp. Đảng trái chiều trước đây gồm hai đảng kế tục Phong trào độc lập dân tộc bản địa Maroc là đảng Istiglal ( PI ) và Liên minh những lực lượng nhân dân xã hội chủ nghĩa ( USFP ). Từ năm 1998 đến 2002, đảng trái chiều đứng đầu Liên minh nhà nước, còn gọi là nhà nước xen kẽ. Sau cuộc bầu cử tháng 9 năm 2002, một liên minh mới được hình thành gồm có những đảng USFP, PI, RNI ( đảng trung hữu ), đảng MP và đảng MNP ( những đảng của người Berber ), đứng đầu là Thủ tướng Driss Jettou, người không thuộc đảng phái nào. Theo công luận, Thủ tướng Jettou có một hình ảnh tốt ( liêm khiết, có năng lượng ) và đã nỗ lực phát động những cuộc cải cách cơ bản ( bảo hiểm bệnh tật bắt buộc, lương hưu, góp vốn đầu tư cải tổ cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính ). Các đảng chính của phe trái chiều là PJD ( Đảng Hồi giáo ), UC, PND ( đảng cánh hữu ) và GSU ( đảng cánh tả cấp tiến ). Cuộc bầu cử tối sẽ diễn ra vào tháng 9 năm 2007 .Từ vài năm nay, Maroc triển khai tiềm năng thiết lập một chính sách dân chủ hơn và kiến thiết xây dựng một Nhà nước pháp quyền ( phát hành Bộ luật mái ấm gia đình mới, Luật về những đảng phái chính trị, Luật chống tra tấn … ) .Tình hình Maroc lúc bấy giờ nhìn chung không thay đổi. Tuy nhiên yếu tố Tây Sahara vẫn đang là một điểm trung tâm chính trị của Maroc. Giải pháp do Liên Hiệp Quốc đưa ra từ hơn 10 năm nay nhằm mục đích tổ chức triển khai trưng cầu dân ý để nhân dân Tây Sahara tự quyết định hành động tương lai của mình vẫn không thực thi được. Trong khi đó chính quyền sở tại ở đây đã công bố xây dựng nước Cộng hòa Dân chủ Ả Rập Xarauy, tuy chưa được Liên Hiệp Quốc và nhiều nước trên quốc tế công nhận. [ 13 ]
Maroc theo chính sách Quân chủ lập hiến và đa nguyên chính trị ; Vua có thực quyền. [ 14 ]Quốc hội lưỡng viện gồm : Thượng viện 270 ghế ( nhiệm kỳ 9 năm, trong đó 1/3 được bầu lại sau 3 năm ), Hạ viện 325 ghế ( nhiệm kỳ 5 năm ). Bầu cử Hạ viện ngày 7 tháng 9 năm 2007 với hiệu quả những Đảng : Istiqhal ( PI ) ( Đảng độc lập – một trong 2 đảng cầm quyền ) 49 ghế, Đảng Công lý và Phát triển ( PJD ) 40, Phong trào Nhân dân ( MP ) 36, Tập hợp Quốc gia của những người Độc lập ( RNI ) 34, Liên minh XHCN những lực lượng tầm trung ( USFP – một trong 2 đảng cầm quyền ) 33. Số ghế còn lại thuộc về 18 chính đảng khác và những ứng viên không đảng phái. [ 15 ]Bầu cử Hội đồng tư vấn ( Thượng viện ) ngày 3 tháng 10 năm 2009 có tác dụng những Đảng : PI 52, PJD 46, MP 41, RNI 39, USFP 38, Liên minh hợp hiến ( UC ) 27, PPS 17, FFD 9, Phong trào Dân chủ và Xã hội ( MDS ) 9, Al Ahd 8 và 39 ghế còn lại thuộc về những đảng khác .Ngày 19 tháng 9 năm 2007, Vua Mohammed VI đã cử ông Abbas El Fassi ( nguyên là Bộ trưởng Nhà nước trong nhà nước mãn nhiệm ) làm Thủ tướng thay ông Driss Jettou. Ngày 15 tháng 10 năm 2007, Vua phê chuẩn nhà nước mới gồm 33 Bộ trưởng và Quốc Vụ khanh, trong đó có 5 Bộ trưởng và 2 Quốc vụ khanh là nữ. [ 12 ]
Maroc là thành viên của Liên Hiệp Quốc và nhiều Tổ chức quốc tế, khu vực như Khối Maghreb ( UMA ), Phong trào không link ( NAM ), Tổ chức Thương mại Thế giới ( WTO ), Nhóm G77, Liên đoàn Ả Rập ( ACL ), Tổ chức Hội nghị Hồi giáo ( OIC ) … vv .

Quyền con người và những cải cách[sửa|sửa mã nguồn]

Bản đồ những vùng hành chính của Maroc, bóng bên dưới là vùng trấn áp SahrawiMaroc được chia làm 6 vùng [ 16 ] và được chia tiếp thành 62 châu và tỉnh [ 17 ] .Theo luật phi tập trung chuyên sâu hóa và khu vực hóa được Quốc hội Maroc trải qua năm 1997, đã có 16 vùng mới được thiết lập :

Tình trạng phía Tây Sahara[sửa|sửa mã nguồn]

Do xung đột về Tây Sahara, vị thế của cả hai vùng Saguia el-Hamra và Río de Oro đang bị tranh chấp .
Nhiều bản map khác nhau của Marocnhà nước Maroc một tổ chức triển khai tự trị, dù trải qua Hội đồng cố vấn hoàng gia về những yếu tố Sahara ( CORCAS ) cần phải quản trị với một mức độ nhất định xứ tự trị Tây Sahara. Đề án này đã được trình cho Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc giữa tháng 4 năm 2007. Sự bế tắc trong việc giải quyết và xử lý những đề xuất kiến nghị của Maroc đã khiến Liên Hiệp Quốc trong ” Báo cáo Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc ” gần đây nhu yếu những bên thực thi thương thảo vô điều kiện kèm theo và trực tiếp để đạt được một thỏa thuận hợp tác chính trị được hai bên chấp thuận đồng ý [ 18 ]. Quyền tự trị bị Mặt trận Polisario, một nhóm chống lại sự quản lý của thực dân Tây Ban Nha phản đối và lúc bấy giờ đang đấu tranh phi thực dân hóa Tây Sahara với tên Cộng hòa Dân chủ Ả Rập Sahrawi .
Sa mạc ở Maroc

Xem thêm danh mục các thành phố của Maroc và Tây Sahara

Với diện tích quy hoạnh 446,550 km² ( 172,402 dặm vuông ), Maroc là vương quốc có diện tích quy hoạnh lớn thứ 57 trên quốc tế ( nhỏ hơn Uzbekistan ). Lớn hơn Iraq và tiểu bang California của Mỹ .Biên giới phía đông và đông nam với Algérie đã đóng cửa từ năm 1994. Có 4 vùng đất của Tây Ban Nha dọc theo bờ biển Địa Trung Hải lọt trong chủ quyền lãnh thổ của Maroc là : Ceuta, Melilla, Peñón de Vélez de la Gomera, Peñón de Alhucemas và quần đảo Chafarinas, cũng như hòn đảo còn tranh chấp Perejil. Đảo Canary ngoài khơi bờ biển Đại Tây Dương thuộc về Tây Ban Nha, trong khi Madeira ở phía Bắc thuộc về Bồ Đào Nha. Về phía Bắc, Maroc có biên giới với Strait of Gibraltar và quản trị một phần đường thủy ra vào Địa Trung Hải. Dãy núi Rif có vai trò là biên giới với Địa Trung Hải từ Tây Bắc đến Đông Bắc. Dãi núi Atlas như là xương sống chạy từ tây nam đến đông bắc. Hầu hết phần phía Đông là sa mạc Sahara và ít có dân cư sinh sống cũng như những hoạt động giải trí kinh tế tài chính. Hầu hết dân cư tập trung chuyên sâu ở phía Bắc của những dãy núi. Phía nam của Maroc là phần phía tây của sa mạc Sahara, cũng là thuộc địa trước đây của Tây Ban Nha và được sáp nhập vào Maroc năm 1975 ( xem thêm Green March ). Maroc công bố rằng phía tây Sahara là một phần chủ quyền lãnh thổ của họ và gọi là những tỉnh phía Nam .Thủ đô của Maroc là Rabat ; và thành phố lớn nhất cũng là cảng chính của Maroc là Casablanca .Các thành phố khác gồm : Agadir, Essaouira, Fes, Marrakech, Meknes, Mohammadia, Oujda, Ouarzazat, Safi, Salè, Tangier và Tétouan .
Ảnh vệ tinh chụp một luồng bụi cát ngoài khơi Maroc
Do vị trí địa lý nên vùng phía Tây và phía Bắc nằm trong miền khí hậu Địa Trung Hải, mùa hè nóng và khô, mùa đông ấm và khí ẩm. Vùng phía Đông và phía Nam chịu ảnh hưởng tác động khí hậu sa mạc khô cằn và khí hậu nhiệt đới gió mùa .Vào mùa đông, khí hậu những vùng miền núi phía Nam thường lạnh và khí ẩm, tuyết rơi nhiều ở vùng núi Atlas .Tuy nhiên ở vùng Agadir, Fès, Marrakech và Ouarzazate thường có nắng 8 h mỗi ngày. Nhiệt độ trung bình trong những thành phố này là trên 17 °C. Đôi khi có gió Xirôcô loại gió đến từ hướng Đông mang theo không khí khô và nóng làm nhiệt độ tăng cao. Bên cạnh sa mạc Sahara luôn có những trận gió khô và nóng bỏng, nhiệt độ đôi lúc lên đến 45 °C vào tháng 8 .

Cuộc sống hoang dã[sửa|sửa mã nguồn]

Tuy thuộc nhóm những nước đang tăng trưởng, Maroc có nền tảng kinh tế tài chính phong phú. Nông nghiệp sử dụng 50 % lực lượng lao động và chỉ góp phần dưới 20 % giá trị vào tổng loại sản phẩm quốc nội. Các quy trình khai thác quy mô và tân tiến những vùng đồng bằng ven Đại Tây Dương cung ứng những mẫu sản phẩm nông sản ( nho, rau quả, đặc biệt quan trọng là cam, quýt ) xuất khẩu sang châu Âu. Nông nghiệp truyền thống cuội nguồn ( ngũ cốc, chăn nuôi cừu ) tập trung chuyên sâu ở vùng trong nước và vùng núi .Phosphat là nguồn tài nguyên lớn ( Maroc là nước xuất khẩu đứng đầu quốc tế ) với 54,5 tỷ tấn, chiếm 3/4 trữ lượng quốc tế, sản xuất khoảng chừng 20 triệu tấn / năm, trong đó xuất khẩu 10 triệu tấn, tạo điều kiện kèm theo cho ngành công nghiệp hóa học tăng trưởng. Ngoài ra còn có một số ít ngành công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp khác. Trục Casablanca – Rabat – Kemtra tạo nên vùng công nghiệp số 1 của vương quốc. Du lịch ( 2,4 triệu hành khách mỗi năm ) và đánh bắt cá cá biển cũng đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế tài chính .Cán cân thương mại thâm hụt vì Maroc phải nhập khẩu dầu mỏ, ngũ cốc và sản phẩm & hàng hóa sản xuất. Thêm vào đó, thực trạng hạn hán hoành hành trong hai năm 1999 và 2000, 20 % lực lượng lao động thất nghiệp. Tuy nhiên, cơ quan chính phủ đã trấn áp được thực trạng lạm phát kinh tế và thâm hụt ngân sách .Hiện nay Maroc đang nằm trong số những nước đang nổi lên giống như Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ, là một trong số ít những vương quốc Ả Rập ( Liban và Palestine ) không có nguồn tài nguyên dầu khí. Ngược lại nước này lại có trữ lượng phosphat là 5,7 tỷ tấn ( năm 2005 ) đứng thứ 2 sau Trung Quốc và là xuất khẩu số 1 trên quốc tế về loại sản phẩm này .

Maroc có nền kinh tế thị trường tự do được luật cung cầu điều tiết mặc dù hiện tại một số lĩnh vực kinh tế vẫn còn do Chính phủ nắm giữ.

Trong mấy năm gần đây, kinh tế tài chính Maroc cũng đạt được những thành tựu đáng khuyến khích : không thay đổi vĩ mô được giữ vững, tỷ suất lạm phát kinh tế ở mức thấp, dự trữ ngoại hối khá cao, nợ quốc tế giảm … Cải cách kinh tế tài chính mà nhà nước Maroc đã và đang thực thi thu được nhiều văn minh .Đối với nền kinh tế tài chính Maroc, thập kỷ 90 được ghi lại bằng một sự tăng trưởng không cao. Tốc độ tăng trưởng kinh tế tài chính trung bình chỉ đạt 1,8 % / năm tiến trình 1995 – 2000. Giai đoạn 2001 – 2006 số lượng này đã khả quan hơn với vận tốc tăng trưởng 4,7 % / năm. Riêng năm 2006, tăng trưởng GDP của Maroc lên tới 8,1 % đạt 52,3 tỷ USD, đa phần do tăng trưởng nông nghiệp. Trong năm 2006, Maroc đạt thu nhập trung bình đầu người là 1.730 USD / người, thấp hơn mức trung bình của khu vực Bắc Phi ( 2.241 USD ) .Tỷ lệ thất nghiệp đã giảm từ 16 % năm 1999 xuống còn 9,7 % năm 2006. Tuy nhiên tỷ suất này vẫn còn cao và trong những năm tới số lượng người thất nghiệp sẽ không giảm nếu tỷ suất tăng trưởng kinh tế tài chính dưới mức 6 %. Tỷ lệ lạm phát kinh tế được giữ ở mức 1,7 % quá trình 1996 – 2000 và 1,4 % tiến trình 2001 – 2005 nhờ thực thi chủ trương ngân sách và tiền tệ thích hợp. Tỷ lệ nghèo nàn đã giảm từ 16,5 % năm 1997 xuống còn 14 % năm 2005. Chênh lệch thu nhập giữa những vùng giảm nhờ thực thi Sáng kiến vương quốc về tăng trưởng con người .Tổng kim ngạch xuất khẩu của Maroc năm 2006 đạt 12,8 tỷ USD tăng 11,2 % so với năm 2005, nhập khẩu đạt 23,7 tỷ USD tăng 11 % ( nhập siêu 10,9 tỷ USD ) .Tỷ lệ thâm hụt ngân sách giảm xuống còn 2,7 % GDP năm 2006 trong khi tỷ suất thâm hụt trung bình trong 7 năm gần đây là 3,2 % GDP .Dự trữ ngoại hối khoảng chừng 21 tỷ USD. Nợ nước ngoài giảm từ 20 tỷ USD năm 1997 xuống còn 11 tỷ USD năm 2006 .Những hiệu quả đó có được phần nhiều nhờ vào việc Maroc triển khai những cuộc cải cách trong nhiều nghành nghề dịch vụ và trải qua chủ trương tự do hoá nền kinh tế tài chính dựa trên sự năng động của khu vực kinh tế tài chính tư nhân, sự minh bạch hoá, tôn trọng Nhà nước pháp quyền và mở cửa ra quốc tế bên ngoài .
Maroc đã thiết lập một khung kế toán mới cho những tổ chức triển khai tín dụng thanh toán, tự do hoá lãi suất vay, dỡ bỏ những hạn chế về tín dụng thanh toán, vô hiệu những khoản góp vốn đầu tư bắt buộc ( từ năm 1993 đến 1999 ). Củng cố nghành bảo hiểm với việc phát hành Bộ luật bảo hiểm năm 2002. Cơ cấu lại những ngân hàng nhà nước quốc doanh. Bán 20 % ngân hàng nhà nước quốc doanh lớn nhất ( BCP ) cho tư nhân với giá trị 70,5 triệu euro ( 2004 ). Sửa đổi lại Luật ngân hàng nhà nước và phát hành quy định mới cho Ngân hàng Trung ương Bank Al Maghrib ( 2004 – 2005 ) …Năm 2010 : GDP đạt 91,7 tỷ USD, Tăng trưởng trung bình GDP 4,2 % ; Thu nhập trung bình đầu người đạt 2800 USD. [ 12 ]

Tự do hoá giá cả[sửa|sửa mã nguồn]

Năm 2000, Maroc đã triển khai tự do hoá kinh doanh thương mại những mẫu sản phẩm nông sản ( ngũ cốc, đường, hạt cây có dầu ) giúp giảm giá loại sản phẩm và nâng cao chất lượng .Thực hiện tự do định giá và phát hành Luật cạnh tranh đối đầu năm 2001 : Giá cả được tự do ấn định trừ trường hợp thiên tai quy mô lớn, thị trường dịch chuyển không thông thường và trừ 3 mẫu sản phẩm là bột lúa mì, đường và thuốc lá phải chờ đến năm 2006. Tự do hoá việc chuyển chở hàng hoá bằng đường đi bộ .

Tư hữu hóa[sửa|sửa mã nguồn]

Lĩnh vực viễn thông đã được trọn vẹn tư hữu hoá với việc cấp giấy phép thứ hai về kinh doanh thương mại điện thoại di động cho công ty Meditel, nhờ đó giá cước viễn thông đã giảm .Xoá bỏ sự độc quyền về sản xuất nguồn năng lượng ( 1997 ), những doanh nghiệp tư nhân được sản xuất điện trong khuôn khổ những thoả thuận nhượng quyền. Vì vậy người tiêu dùng được hưởng giá điện thấp. Việc sửa đổi luật Tư hữu hoá năm 1999 đã tạo tính linh động trong quy trình tư hữu hoá và bán những doanh nghiệp quốc doanh trên kinh doanh thị trường chứng khoán trong và ngoài nước và trong khuôn khổ mời thầu .Các thoả thuận nhượng quyền đáp ứng dịch vụ tư nhân ( 2000 ) được cho phép nâng cao chất lượng dịch vụ điện, nước, thu gom chất thải .Trong nghành nghề dịch vụ hàng không, việc Open thị trường cho tự do cạnh tranh đối đầu ( 2001 – 2004 ) đã tạo điều kiện kèm theo có thêm nhiều hãng hàng không đến khai thác, tăng chuyến bay và giảm giá vé, giúp tăng lượng khách du lịch đến Maroc .

Cải cách môi trường tự nhiên thương mại và góp vốn đầu tư[sửa|sửa mã nguồn]

Luật góp vốn đầu tư năm 1995 đã giúp cải tổ khung pháp lý về góp vốn đầu tư, vô hiệu những chồng chéo trong những nghành nghề dịch vụ .Luật Toà án thương mại năm 1998 đã đơn giản hoá quy trình thẩm tra những tranh chấp thương mại và quyền sở hữu trí tuệ .Việc xây dựng 16 TT góp vốn đầu tư khu vực năm 2003 với chính sách một cửa chủ trương phi tập trung hoá cấp quyết định hành động tạo điều kiện kèm theo xây dựng doanh nghiệp ở những khu vực khác nhau. [ 19 ]

Cải cách hành chính công[sửa|sửa mã nguồn]

Việc phát hành Quy định về ký kết hợp đồng công năm 1999 đã giúp công khai minh bạch việc đấu thầu Nhà nước, bảo vệ tự do cạnh tranh đối đầu, bảo vệ quyền của những người dự thầu và đơn giản hoá những thủ tục. Nâng cao hiệu suất cao và chất lượng của đội ngũ công chức bằng chương trình tuyển chọn lại và về hưu sớm .

Tự do hoá thương mại quốc tế[sửa|sửa mã nguồn]

Maroc gia nhập WTO ngày 1 tháng 1 năm 1995, sửa đổi Bộ luật thương mại năm 1996, thực thi vô hiệu những hạn chế về số lượng và sử dụng thuế quan là phương tiện đi lại chính để bảo vệ sản xuất trong nước .Maroc đã xóa khỏi sự độc quyền về nhập khẩu ( năm 1996 ) để có những loại sản phẩm cơ bản ( trừ lúa mì ) để sản xuất bột mì trong nước .Năm 1997, Maroc đã thực thi cải cách thuế quan, thời hạn làm thủ tục thông quan đã giảm từ trên 5 ngày trước năm 1997 xuống còn dưới 1 h. Thủ tục hải quan rõ ràng, công khai minh bạch và dễ nhận thấy. Maroc đã ký một loạt hiệp định tự do mậu dịch với EU, những nước Ả Rập, Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ … Công tác quản lý và điều hành vĩ mô và mạng lưới hệ thống pháp lý ngày càng hiệu suất cao và minh bạch. Trong cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính, nghành nghề dịch vụ nông nghiệp của Maroc sử dụng 40 % lực lượng lao động, nhưng trình độ kỹ thuật chưa cao, phụ thuộc vào rất nhiều vào thời tiết. Trong thập kỷ 1995 – 2005, do thời tiết không thuận, nông nghiệp Maroc đã sụt giảm với vận tốc tăng trưởng chỉ đạt 3,4 % / năm. Riêng năm 2005, do hạn hán nên tỷ suất tăng trưởng nông nghiệp giảm 15,2 %. Đến năm 2006, tăng trưởng nông nghiệp đạt 21 % do có mưa vào đầu năm. Một số nông sản chính là ngũ cốc ( lúa mì, đại mạch và ngô ), củ cải đường, cam quýt, nho, rau, cà chua, ôliu và chăn nuôi. Maroc đứng thứ 3 trên quốc tế về sản xuất ôliu và đứng thứ 2 về xuất khẩu dầu ô liu. Nước này cũng xếp thứ 2 trên quốc tế về xuất khẩu cam quýt và đứng thứ 7 về xuất khẩu rau .Maroc đang nỗ lực giảm sự phụ thuộc vào vào lượng mưa bằng cách thiết kế xây dựng những con đập và hồ chứa nước. Trong cơ cấu tổ chức kinh tế tài chính, nông nghiệp và đánh bắt cá thuỷ sản chiếm 13,3 % GDP năm 2005. Trong nghành nghề dịch vụ đánh bắt cá món ăn hải sản, Maroc là một trong những nhà phân phối cá lớn nhất trên quốc tế với 17 cảng đánh bắt cá cá, sản lượng đạt 593.966 tấn năm 2004 trong đó xuất khẩu đạt 267 336 tấn. Năm 2005, xuất khẩu món ăn hải sản của Maroc đạt 333 174 tấn mang lại nguồn thu 937 triệu euro. Maroc nổi tiếng về xuất khẩu cá xác-đin, cá mực, bạch tuộc … Lĩnh vực này hiện sử dụng 400.000 lao động và bảo vệ 16 % xuất khẩu cả nước .Hiệp ước mới về đánh bắt cá cá ký giữa Maroc và Liên minh châu Âu thay cho Hiệp ước hết hạn vào tháng 11 năm 1999 đã có hiệu lực thực thi hiện hành vào tháng 3 năm 2006. Theo đó, Maroc sẽ cho phép tàu có lưới rê của EU vào đánh bắt cá trên lãnh hải Maroc vùng bờ biển Đại Tây Dương với thời hạn 4 năm. Đổi lại EU sẽ phải trả cho Maroc mỗi năm 36 triệu Euro. Mỗi năm sẽ có 14 triệu euro dành cho việc góp vốn đầu tư hiện đại hoá và tổ chức triển khai lại nghành đánh bắt cá của Maroc .Công nghiệp của Maroc tăng trưởng với vận tốc trung bình 3,5 % / năm tiến trình 1995 – 2005, chiếm 31,2 % GDP năm 2005. Năm 2005 tỷ suất tăng tưởng công nghiệp đạt 3,9 %. Là một nước nghèo tài nguyên nguồn năng lượng, Maroc chỉ có thế mạnh là phosphat. Maroc đứng thứ 3 quốc tế về sản xuất phosphat và đứng đầu quốc tế về xuất khẩu mẫu sản phẩm này. Maroc cũng là nước sản xuất sắt kẽm kim loại màu quan trọng trong khu vực Bắc Phi. Do vậy, ngay từ khi độc lập, Maroc đã dành những khoản góp vốn đầu tư lớn để tăng trưởng hạ tầng công nghiệp cơ bản. Công nghiệp sản xuất chiếm tỷ trọng khoảng chừng 16,4 % trong kinh tế tài chính Maroc. Các ngành công nghiệp chính là vật tư thiết kế xây dựng, hóa chất, dệt may, giày dép, chế biến thực phẩm, hóa dầu, hàng không. Riêng về dệt may, phần đông sản xuất được thực thi theo hợp đồng với những công ty Châu Âu. Kể từ đầu năm 2005, sau khi xoá bỏ Hiệp định da sợi, ngành dệt may của Maroc đã phải đương đầu với sự cạnh tranh đối đầu quyết liệt của những nước sản xuất dệt may như Trung Quốc, Pakistan, Ba Lan .Lĩnh vực dịch vụ của Maroc tăng trưởng với vận tốc 3,7 % thời kỳ 1995 – 2005 và 5 % năm 2005, góp phần 55,5 % vào GDP cả nước, là một trong những nước có khu vực dịch vụ tăng trưởng nhất Bắc Phi. Một số ngành quan trọng là du lịch, giao thông vận tải vận tải đường bộ, viễn thông, ngân hàng nhà nước, kinh tế tài chính …Về du lịch, sau một thời hạn dài ( 1990 – 1997 ) tăng trưởng chậm, từ năm 1998, du lịch Maroc đã đạt vận tốc tăng trưởng trung bình trên 10 % / năm. Năm 2005, tổng doanh thu du lịch của Maroc đã đạt 5 tỷ USD. Năm 2006, Maroc lôi cuốn được 6,2 triệu lượt hành khách, mang lại lệch giá khoảng chừng 6,1 tỷ USD. Maroc phấn đấu đón 10 triệu khách năm 2010. Trong số khách du lịch quốc tế có 50% là kiều dân Maroc .Maroc cũng có một mạng lưới hệ thống giao thông vận tải vận tải đường bộ thuộc diện tăng trưởng nhất khu vực Bắc Phi. Năm 2005, nghành giao thông vận tải và vận tải đường bộ đã đạt mức tăng trưởng là 4,9 và 5,3 % .Sau khi tự do hoá ngành vận tải đường bộ hàng không, Hãng hàng không hoàng gia Royal Air Maroc đã quyết định hành động tăng quy mô đội bay và tháng 6 năm 2005 đã triển khai gọi thầu so với 4 máy bay đường dài. Hiện nay Maroc có 19 trường bay quốc tế trong đó lớn nhất là trường bay Casablanca. Đây cũng là một trong những cảng hàng không quốc tế lớn nhất châu Phi .Về đường đi bộ, từ năm 2000 đến 2006 Maroc đã tăng kiến thiết xây dựng thêm 160 km đường cao tốc. Hiện nay Maroc có 65.000 km đường có chất lượng khá tốt. Nước này cũng có mạng lưới hệ thống đường cao tốc lớn nhất khối Maghreb và đứng thứ hai châu Phi sau Nam Phi .Mạng lưới đường tàu của Maroc cũng nằm trong số những mạng lưới hệ thống đường sắt tăng trưởng nhất châu Phi, tiếp nối toàn bộ những thành phố chính của Vương quốc .Năm 2005, số khách du lịch bằng đường đường tàu cũng lên tới 21 triệu người .Về thông tin liên lạc, bước khởi đầu quy trình tự do hoá ngành viễn thông được lưu lại bằng việc Nhà nước cấp phép lần thứ hai cho công ty điện thoại di động Méditel trong đó 61 % vốn do những nhà đầu tư quốc tế nắm giữ ( Telefonica và Portugal Telecom ). Nhiều giấy phép góp vốn đầu tư khác cũng đã được cấp trong thời hạn từ năm 2000 – 2003, trong đó có 7 dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư thiết kế xây dựng và khai thác mạng lưới hệ thống viễn thông công cộng qua vệ tinh ( satellites ) .Các TT gọi điện thoại thông minh quốc tế đặt tại Maroc đã thực thi lệch giá xuất khẩu trên 81,4 triệu USD, đem lại công ăn việc làm cho hơn 4000 người. Đây là hoạt động giải trí xuất khẩu dịch vụ góp thêm phần tạo công ăn việc làm chất lượng cao với yên cầu tỷ suất góp vốn đầu tư và nhân công thấp .Ngày nay, Thành phố Casablanca là TT kinh tế tài chính và công nghiệp lớn nhất Maroc và khối Maghreb ( Tunisia, Algérie, Maroc, Libya và Mauritanie ). Nhiều công ty đa vương quốc có trụ sở tại đây. Thị Trường sàn chứng khoán Casablanca được xem là lớn thứ 4 ở châu Phi sau Johannesburg ( Nam Phi ), Cairo ( Ai Cập ) và Gaborone ( Botswana ) .Ngoại hối do kiều dân Maroc gửi về, tính đến cuối tháng 12 năm 2006, lượng kiều hối do người Maroc ở quốc tế gửi về nước đã đạt gần 5,5 tỷ USD tăng 17,2 % so với cùng kỳ năm trước ( 4,1 tỷ USD ). So với mức trung bình từ 2001 đến 2005, những khoản thu kiều hối đã tăng 31,7 % năm 2006. Cùng với du lịch, ngoại hối do kiều dân Maroc gửi về là nguồn thu ngoại tệ thứ hai của nước này. Maroc là nước lớn thứ tư trong số những nước đang tăng trưởng nhận được nhiều kiều hối nhất ( sau Ấn Độ, México và Pakistan ). Ước tính có khoảng chừng 2,5 triệu người Maroc sống ở quốc tế, chiếm 8 % dân số. Có đến 50 % mái ấm gia đình ở Maroc có người thân trong gia đình sống ở quốc tế, hầu hết ở châu Âu và Mỹ .Về góp vốn đầu tư và cho vay của quốc tế, theo Bộ Kinh tế Maroc, góp vốn đầu tư quốc tế vào Maroc đã đạt 3,2 tỷ USD năm 2006. So với mức trung bình từ năm 2001 đến 2005 tổng số vốn góp vốn đầu tư năm 2006 đã tăng 30,1 %. Năm 2005 tổng số FDI vào Maroc đạt 2,9 tỷ USD đưa nước này đứng vị trí thứ 4 tại châu Phi về lôi cuốn góp vốn đầu tư sau Nam Phi, Ai Cập và Nigeria .Năm nghành được góp vốn đầu tư nhiều nhất là viễn thông ( 59 % ) sau khi tập đoàn lớn Vivendi mua 16 % công ty viễn thông vương quốc Maroc Telecom, du lịch ( 11,7 % ), bất động sản ( 9,1 % ), công nghiệp ( 8,7 % ) và bảo hiểm ( 4,4 % ). Các nhà đầu tư chính vẫn là Pháp, Tây Ban Nha, Đức và Thuỵ Sĩ. Kết quả này phản ánh chủ trương lúc bấy giờ của Maroc. Nước này đã cam kết tăng tính mê hoặc so với những nhà đầu tư và đặt việc lôi cuốn nguồn vốn quốc tế vào trọng tâm kế hoạch tăng trưởng kinh tế tài chính, biến những nhà đầu tư quốc tế thành những đối tác chiến lược ưu tiên thực sự ship hàng tăng trưởng quốc gia .Với những tiềm năng và với vị trí địa lý được vạn vật thiên nhiên khuyến mại, Maroc hoàn toàn có thể trở thành sân sau để những nước góp vốn đầu tư, sản xuất xuất khẩu bởi Maroc đã ký những Hiệp định tự do mậu dịch với những đối tác chiến lược thương mại chính, điều này được cho phép hàng hoá sản xuất tại Maroc hoàn toàn có thể xâm nhập những thị trường lớn như Liên minh châu Âu, Mỹ và những nước Ả Rập .Mặc dù có những hiệu quả đáng khuyến khích như trên nhưng nhà nước Maroc vẫn còn nhiều việc phải làm để tăng trưởng nền kinh tế tài chính một cách vững chắc. Hiện tại nước này đang phải đối phó với nhiều thử thách nhất là yếu tố dân số, thất nghiệp, thực trạng mù chữ ( vẫn chiếm 20 % năm 2005 ), chăm nom y tế, nước sạch và điện cho người dân nông thôn .

Tôn giáo tại Maroc[20]
Tôn giáo			TỶ lệ
Hồi giáo			98.9%
Cơ đốc giáo			0.9%
Do Thái giáo			0.2%

Ngôn ngữ chính thức và ngôn từ thương mại[sửa|sửa mã nguồn]

Tiếng Ả Rập, tiếng Pháp và trong một khoanh vùng phạm vi hẹp hơn tiếng Anh và tiếng Tây Ban Nha cũng được sử dụng ở Maroc, nhất là ở những những tầng lớp tri thức và thương gia. Hai ngôn từ cùng sống sót trong nhân dân là tiếng Ả Rập địa phương và những ngôn từ Berber. Tiếng Ả Rập văn hoạc và tiếng Berber Maroc chuẩn là hai ngôn từ chính thức .

Người Maroc Do Thái[sửa|sửa mã nguồn]

Ẩm thực Maroc là sự phối hợp tinh xảo giữa rau, quả, những gia vị hiếm và thơm, những loại cá và thịt rất ngon … Được xem là ngon nhất trong số nhà hàng siêu thị ở phương Đông và nổi tiếng trên quốc tế, những món ăn đồ uống Maroc sẽ làm cho người uống thú vị. Sau đây là một số ít món chính tiêu biểu vượt trội trong nền nhà hàng của Maroc .
Sau những năm 1980, mạng lưới hệ thống giáo dục của Maroc đã có nhiều tiến triển. Giáo dục đào tạo tiểu học và trung học được tổ chức triển khai theo quy mô của Pháp. Giáo dục đào tạo tiền học đường đa phần tập trung chuyên sâu vào giáo dục tôn giáo và lòng yêu nước .

Source: https://trangdahieuqua.com
Category: Làm đẹp