Ngày 19/8/1945: Cách mạng Tháng Tám thành công, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Công hòa | TRUNG TÂM HỖ TRỢ SINH VIÊN

Ngày 19/8/1945: Cách mạng Tháng Tám thành công, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Công hòa | TRUNG TÂM HỖ TRỢ SINH VIÊN
Cách mạng tháng Tám ( ngày 19 tháng 8 năm 1945 ) là cuộc cách mạng thắng lợi của Việt Minh với quân Pháp, Nhật Bản và chính phủ nước nhà Đế quốc Việt Nam do vua Bảo Đại phê chuẩn. Kết quả chính phủ nước nhà cũ giải tán và sau đó đến ngày 2 tháng 9 năm 1945 Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập Nước Ta khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa .

.

Ngày 19/8/1945, nhân dân giành chính quyền sở tại tại Bắc Bộ phủ ( TP. Hà Nội )

Bối cảnh lịch sử lúc bấy giờ, chiến tranh thế giới thứ hai bùng nổ, phe trục gồm Đức Ý Nhật đánh lại phe đồng minh gồm Anh, Pháp, Liên Xô. Sau có Mỹ và nhiều nước nữa tham chiến.

Vào tháng 9 năm 1940, ngay giữa Thế chiến thứ hai, nhà nước Vichy của Pháp, vì đã đầu hàng Đức Quốc Xã, chấp thuận đồng ý cho quân đội Nhật Bản đổ xô vào Bắc kỳ. Ngay lập tức quân đội Nhật dùng đó làm bàn đạp tác động ảnh hưởng đến những mặt trận Trung Quốc và Khu vực Đông Nam Á. Trên trong thực tiễn, đây là một điểm quan trọng trong kế hoạch quân sự chiến lược của Nhật nhằm mục đích thống trị hàng loạt vùng Khu vực Đông Nam Á. Trong khi chờ đón cuộc đại thắng của Đức tại châu Âu, Nhật trong thời điểm tạm thời duy trì mạng lưới hệ thống bảo lãnh của Pháp tại Đông Dương. ( Trong những trận đánh lớn hồi đó hoàn toàn có thể kể đến việc Hải Quân và Không Quân Nhật xuất phát từ Cam Ranh và Hồ Chí Minh hủy hoại Hạm đội Viễn Đông của Anh ) .
Thời gian này, Đảng Cộng sản Đông Dương chỉ huy nhiều cuộc khởi nghĩa chống thực dân Pháp, như Khởi nghĩa Nam Kỳ, Khởi nghĩa Bắc Sơn nhưng đều thất bại. Những binh lính tham gia cuộc chiến tranh xứ sở của những nụ cười thân thiện triển khai cuộc Binh biến Đô Lương cũng thất bại .
Vào tháng 5 năm 1941 những lực lượng ái quốc, trong đó nòng cốt là Đảng Cộng Sản Đông Dương, đứng vị trí số 1 bởi Hồ Chí Minh, tập họp tại một khu vực gần biên giới Việt-Trung, tham gia một tổ chức triển khai đứng về phía liên minh giành độc lập cho Nước Ta gọi là Nước Ta Độc Lập Đồng Minh Hội. Tổ chức này thường được gọi vắn tắt là Việt Minh. Tổ chức này thiết kế xây dựng một chiến khu do họ trấn áp ở biên giới Việt Trung. Ngày 22 tháng 12 năm 1944, Võ Nguyên Giáp xây dựng một trung đội 34 người mang tên Đội Nước Ta Tuyên truyền Giải phóng Quân ( một trong những tiền thân của Quân đội Nhân dân Nước Ta ), ngay sau khi xây dựng đã tiến đánh quân Nhật, lan rộng ra chiến khu. Trước khi Nhật đầu hàng liên minh, chiến khu đã gồm có nhiều tỉnh vùng đông Bắc Bắc Bộ, gọi là chiến khu Việt Bắc .
Trong suốt Thế chiến thứ hai, Mỹ đã tích cực hỗ trợ lực lượng kháng chiến Việt Minh trong những hoạt động giải trí chống Nhật. Một đơn vị chức năng đặc nhiệm của tổ chức triển khai OSS ( Office of Strategic Services ) – tiền thân của Cục Tình báo Trung ương Mỹ CIA ) – đã từng hợp tác cùng lực lượng Việt Minh xây dựng một đại đội Việt-Mỹ ( do Đàm Quang Trung làm đội trưởng và Thiếu tá A. K. Thomas làm cố vấn ) nhằm mục đích vào tiềm năng chung chống Nhật. Lực lượng Việt Minh cũng bảo vệ những phi công Mỹ bị bắn rơi trong khu vực Đông Dương và đưa họ thoát sang Trung Quốc rồi trao lại cho quân đội Đồng Minh .
Đến năm 1945, thấy quân đội Đức bị vượt mặt trọn vẹn tại mặt trận châu Âu và lợi thế của quân đội Mỹ ngày càng lên tại mặt trận Thái Bình Dương, Nhật quyết định hành động trọn vẹn khống chế Đông Dương. Ngày 9 tháng 3 năm 1945, Nhật trao tối hậu thư cho Toàn quyền Đông Dương ( Gouveneur de l’Indochine ), Đô đốc Jean Decoux, nhu yếu đặt hàng loạt quân đội Pháp tại Đông Dương dưới quyền chỉ huy và điều động của họ. Decoux phủ nhận và bị bắt giam ngay lập tức, không kịp báo lệnh cho lực lượng dưới quyền của mình. Quân đội Nhật, sau đó bất thần tiến công những doanh trại và cơ sở của chính quyền sở tại thuộc địa Pháp. Chỉ trong một đêm họ đã giao dịch thanh toán xong hàng loạt cứ điểm và bắt giam tổng thể những quan chức người Pháp .
Sau khi Nhật thay máu chính quyền Pháp thành công xuất sắc và công bố trao trả độc lập cho Nước Ta, ngày 11 tháng 3 năm 1945, vua Bảo Đại ra đạo dụ “ Tuyên cáo Nước Ta độc lập ”, công bố hủy bỏ Hòa ước Patenôtre ký với Pháp năm 1884, Phục hồi chủ quyền lãnh thổ Nước Ta và mời nhà trí thức Trần Trọng Kim ra xây dựng chính phủ nước nhà khác dưới sự bảo lãnh của Nhật. Ngày 17 tháng 4, Bảo Đại ký đạo dụ số 5 chuẩn y thành phần nội các Trần Trọng Kim và ngày 12 tháng 5 thì ra lệnh giải thể Viện Dân biểu Trung Kỳ .
Trong khi đó, phản ứng trước sự kiện Nhật thay máu chính quyền Pháp, ngày 12 tháng 3 năm 1945, Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam ra thông tư “ Nhật – Pháp bắn nhau và hành vi của tất cả chúng ta ” nhằm mục đích phát động cao trào kháng Nhật cứu nước ( đổi khác hình thức tuyên truyền, tổ chức triển khai đấu tranh để thích hợp với thời kì tiền khởi nghĩa, tập dượt quần chúng tiến lên khởi nghĩa giành chính quyền sở tại ) .
Tại Âu châu, Đức thất trận và đầu hàng ngày 7 tháng 5 năm 1945. Ngày 6 tháng 8, Hoa Kỳ ném hai trái bom nguyên tử trên hòn đảo Hiroshima và Nagasaki. Ngày 14 tháng 8, Nhật hoàng công bố đầu hàng vô điều kiện kèm theo. Do đó quân Nhật tại Nước Ta giao động và tan rã. Theo tối hậu thư Postdam của phe liên minh gửi Nhật ngày 26 tháng 7, quân đội Nhật sẽ bị giải giới do quân đội Nước Trung Hoa ở bắc vĩ tuyến 16, và do quân đội Anh từ nam vĩ tuyến 16 .
Dưới sự quản lý của Nhật, từ tháng 10 năm 1944 đến tháng 5 năm 1945, nạn đói kinh khủng diễn ra làm 2 triệu người chết. Đây là thời cơ để Việt Minh kiến thiết xây dựng lực lượng lớn khắp cả nước, họ tập hợp nhân dân cướp những kho thóc Nhật. Đồng thời, một đại hội đại biểu toàn nước họp trên chiến khu, thành lập Quốc dân Đại hội, tức QH lâm thời. Khi Nhật thất bại, khởi nghĩa nổ ra trên toàn nước, đó là Cách mạng tháng Tám. Cách mạng diễn ra nhanh gọn với sự tham gia của hầu hết dân chúng, Việt Minh giành được chính quyền sở tại trên cả nước trong mười mấy ngày .
Trong khi đó diễn biến tại miền Bắc, khi nhậm chức, bộ trưởng liên nghành tư pháp Trịnh Đình Thảo của chính phủ nước nhà Trần Trọng Kim đã ra lệnh thả hàng ngàn tù chính trị bị Pháp giam giữ trước đó và được cho phép những tổ chức triển khai, hội đoàn chính trị được hoạt động giải trí công khai minh bạch. Tin đồn dân Nhật sắp sửa đầu hàng đã lan tỏa khắp nơi tại miền Bắc, tận dụng thời cơ, dân chúng đã tụ tập biểu tình, bãi công nhiều nơi, như ở Tỉnh Thái Bình vào ngày 11 tháng 8. Từ ngày 12 tháng 8 năm 1945, những đơn vị chức năng Giải phóng quân của Việt Minh lần lượt tiến công những đồn Nhật ở những tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Yên Bái … và tương hỗ nhân dân những tỉnh này tiến lên giành chính quyền sở tại tại những tỉnh lỵ .

Hội nghị toàn quốc họp ở Tân Trào ngày 13 tháng 8 năm 1945 đã nhận định rằng những điều kiện cho Tổng khởi nghĩa đã chín mùi và chuẩn bị lãnh đạo toàn dân khởi nghĩa. Ngày 14-8 một số cán bộ Đảng và Việt Minh dù chưa nhận được lệnh khởi nghĩa nhưng căn cứ vào tình hình hiện tại và chỉ thị “Nhật Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” đã quyết định cùng nhân dân khởi nghĩa, khởi nghĩa lan rộng ra xã thuộc các tỉnh ở đồng bằng Sông Hồng như Thanh Hóa, Thái Bình….

Ngày 16 tháng 8 năm 1945, một đơn vị chức năng Giải phóng quân của Việt Minh do Võ Nguyên Giáp chỉ huy từ Tân Trào kéo về vây hãm, tiến công quân Nhật ở thị xã Thái Nguyên .
Sáng ngày 18 tháng 8, Uỷ ban khởi nghĩa TP.HN chuyển trụ sở thao tác về số nhà 101 Gambetta ( nay là phố Trần Hưng Đạo ). Các uỷ viên tích cực sẵn sàng chuẩn bị cho việc làm sáng hôm sau .
Sáng sớm ngày 19 tháng 8, hàng chục vạn người dân ở Thành Phố Hà Nội và những tỉnh lân cận theo những ngả đường kéo về trung tâm vui chơi quảng trường Nhà hát Lớn TP. Hà Nội. Khoảng 10 giờ rưỡi, cuộc mít tinh lớn chưa từng có của quần chúng cách mạng được sự bảo vệ của Thanh niên tự vệ, của tổ chức triển khai Việt Minh Hoàng Diệu TP. Hà Nội đã diễn ra. Đại diện Việt Minh công bố : Tổng khởi nghĩa ! Sau đó một cánh tiến thẳng tới Phủ Khâm Sai, cơ quan đầu não của cơ quan chính phủ, và nhanh gọn làm chủ hàng loạt khu vực này. Lính bảo vệ Phủ đã hạ vũ khí mà không có bất kể hành vi kháng cự nào trước sức mạnh của nhân dân Hà thành. Khâm sai Bắc kỳ Nguyễn Xuân Chữ ( người mới đứng ra sửa chữa thay thế ông Phan Kế Toại ) bị bắt giữ và đưa về An toàn khu tại HĐ Hà Đông .
Cùng thời hạn đó, ông Nguyễn Quyết đã chỉ huy nhân dân chiếm Trại Bảo an binh. Nhưng quân đội Nhật đã can thiệp, đưa xe tăng cùng binh lính vây hãm quanh trại, đòi tước vũ khí của lực lượng cách mạng. Ông Nguyễn Khang và ông Trần Tử Bình đã quyết định hành động thực thi đàm phán với quân đội Nhật vì theo nghiên cứu và phân tích thì quân Nhật đã rất rệu rã, không còn niềm tin chiến đấu cao và muốn bảo toàn lực lượng khi rút về nước. Hơn nữa nếu quân đội Nhật cố ngăn cản thì cũng không được quyền lợi gì vì bản thân chính quyền sở tại do họ dựng lên quá yếu ớt, không hề đối trọng với sức mạnh của Việt Minh. Đúng như Dự kiến, sau khi đảm nhiệm đề xuất của Ủy ban Khởi nghĩa, Nhật đã chấp thuận đồng ý rút quân nhưng nhu yếu phải có một cuộc đàm phán chính thức với cấp chỉ huy tối cao của họ .
Chiều tối 19 tháng 8, phái đoàn của đàm phán của Việt Minh do ông Lê Trọng Nghĩa và cố vấn Trần Đình Long đứng vị trí số 1 đã trực tiếp gặp gỡ và đàm phán với tướng Tsuchihashi – Tổng Tư lệnh kiêm Toàn quyền Nhật – ngay tại Tổng hành dinh quân đội Nhật ( nay là 33 Phạm Ngũ Lão ). Cuộc đàm phán diễn ra khá gay go nhưng ở đầu cuối phía Nhật, đúng như đã được Dự kiến, đã gật đầu án binh bất động, không can thiệp vào việc làm của Việt Minh ; đổi lại binh lính của họ sẽ được bảo vệ bảo đảm an toàn, không bị Việt Minh tiến công. Họ đã gật đầu chính quyền sở tại cách mạng. Kết quả đàm phán với Nhật mang ý nghĩa quyết định hành động cho thắng lợi của cuộc tổng khởi nghĩa TP.HN bởi phe Việt Minh đã không chỉ tránh được cuộc cạnh tranh đối đầu trực tiếp với lực lượng vũ trang của Nhật mà còn loại trừ mọi kỳ vọng của những lực lượng chính trị khác vào năng lực đảo ngược tình thế tại TP. hà Nội vào thời gian đó .
Cũng trong đêm 19 tháng 8, Xứ ủy quyết định hành động xây dựng Uỷ ban Nhân dân Cách mạng Bắc bộ và Uỷ ban Nhân dân Cách mạng Thành Phố Hà Nội, chính thức hoá vai trò của chính quyền sở tại cách mạng với nhân dân và hội đồng quốc tế .
Ngày 20 tháng 8, khoảng chừng 10 giờ 30 sáng, Ủy ban Nhân dân Cách mạng Bắc Bộ, đại diện thay mặt cho chính quyền sở tại cách mạng lâm thời, đã chính thức ra đời quốc dân đồng bào tại Vườn hoa Con Cóc trước Bắc Bộ phủ .
Ngày 21 tháng 8 tại Huế trào lưu Việt Minh bừng nổi dậy. Tướng tư lệnh Nhật đã nhận được thông tư của Đông Kinh phải giữ ngôi cho Hoàng đế Bảo Đại, đã bàn với Thủ Tướng Trần Trọng Kim như sau : “ Mặc dù nước Nhật đã đầu hàng nhưng quân đội Nhật tại đây vẫn có trách nhiệm giữ gìn bảo mật an ninh trật tự cho tới khi quân đội Đồng minh đến tiếp thu. Xin ngài hãy làm văn thư nhu yếu để chúng tôi tái lập trật tự. ” nhưng Thủ Tướng đã phủ nhận sự giúp sức của họ .
Đại tướng Nhật cũng vào yết kiến vua Bảo Đại xin tái lập trật tự để bảo vệ ngai vàng nhưng cũng bị khước từ .
Thắng lợi ở TP. Hà Nội lập tức kéo theo một sự rung động và làm tan vỡ mạng lưới hệ thống chính quyền sở tại thân Nhật ở toàn vùng. Các tỉnh trưởng, thị trưởng Hải Phòng Đất Cảng, Tỉnh Nam Định, TP Bắc Ninh, Thái Nguyên … đang ngóng trông tin từ TP. Hà Nội, phải hấp tấp vội vàng chuyển sang tìm gặp và theo Việt Minh ở địa phương. Ngày 23 tháng 8, chính quyền sở tại cách mạng ở Hải Phòng Đất Cảng được xây dựng .

Tại Sài Gòn, Huỳnh Phú Sổ kết hợp các tổ chức chính trị Cao Đài, Hoà Hảo, Việt Nam Quốc dân đảng, Đại Việt Quốc dân đảng… thành Mặt trận Quốc qia Việt Nam Thống nhất, tổ chức một cuộc biểu tình lớn chống Pháp.

Ngày 25 tháng 8 năm 1945, Việt Minh tổ chức triển khai biểu tình và cướp chính quyền sở tại tại TP HCM. Đến ngày 28 tháng 8, Việt Minh giành được chính quyền sở tại toàn nước. Hai tỉnh cướp được chính quyền sở tại ở đầu cuối là Hà Tiên và Đồng Nai Thượng .
Với thắng lợi của Cách mạng tháng Tám năm 1945, nhân dân Nước Ta đã đập tan xiềng xích nô lệ của Pháp trong gần một thế kỉ tại Nước Ta, chấm hết sự sống sót của chế độ quân chủ chuyên chế gần một nghìn năm, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Đảng Cộng sản Việt Nam từ chỗ phải hoạt động giải trí bí hiểm, phạm pháp trở thành một đảng cầm quyền và hoạt động giải trí công khai minh bạch .

Sưu tầm < Internet >

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *