Cái ghẻ: Loài ký sinh trùng đào hang đẻ trứng trên da người – Bệnh Ký Sinh Trùng
1. Hình thể
Cái ghẻ trưởng thành body toàn thân có hình bầu dục, mặt sống lưng gồ, mặt bụng phẳng, không có mắt, đây là đặc thù để tất cả chúng ta hoàn toàn có thể định danh Sarcoptes scabiei. Con trưởng thành có 8 chân. Trên mặt da có nhiều lằn song song và có nhiều lông, không có lỗ thở mà thở ngang qua da. Kích thước con cháu khoảng chừng 330 – 450 micrômét, con đực khoảng chừng 200 – 240 micrômét. Miệng gồm một kiềm có răng, hai xúc biện hàm là ba đốt hình nón tiếp nối đuôi nhau nhau, một môi dưới dính liền với hạ khẩu .
Trứng cái ghẻ có hình bầu dục, trong suốt, vỏ mỏng, kích thước (170 micrômét x 92 micrômét) [1,2].
Hình 1: Trứng Sarcoptes scabiei (a,b), Sarcoptes scabiei trưởng thành (c,d),được tìm thấy trên BN khám tại Viện Ký sinh Trùng – Côn Trùng TP.HCM.
2. Chu trình phát triển của cái ghẻ
Sau khi xâm nhập vào da ký chủ, cái ghẻ hủy hoại mô dưới da làm thức ăn và đào đường hầm để làm nơi cư ngụ … Điều kiện thuận tiện cho chúng đào đường hầm là vào đêm hôm, mỗi ngày đào được khoảng chừng 3-5 mm, những đoạn đường hầm kết thúc khi đụng tới lớp sừng của da. Đường hầm thường khó thấy, là biểu lộ lâm sàng đặc trưng nhất của bệnh ghẻ .
Giao cấu xong cái ghẻ đực chết, con cháu về đêm liên tục đào đường hầm trong da và đẻ trứng. Mỗi lần đẻ 2-4 trứng, khoảng chừng 2-3 ngày cái ghẻ đẻ 1 lần. Sau 3-4 ngày trứng nở ra ấu trùng có 6 chân. Ấu trùng đào đường hầm chui lên mặt da, xâm nhập vào nang lông hoặc chui vào lớp vảy thượng bì, tạo nên những bọc rất khó thấy bằng mắt thường. Khoảng 3-10 ngày ấu trùng lột xác lần một thành nhộng và lột xác hai lần thành con trưởng thành sau 8 ngày. Chu trình của cái ghẻ khoảng chừng 8-15 ngày tùy vào nhiệt độ và khí hậu [ 1,2 ] .
Hình 2: Chu trình phát triển của Sarcoptes scabiei (Nguồn Internet)
3. Vai trò gây bệnh
Ở người trưởng thành và trẻ lớn, ghẻ thường Open ở : kẽ ngón tay, những nếp gấp ở cổ tay, vùng khuỷu tay bên trong, lòng bàn chân, trong nách, sống lưng, mông, vùng quanh vú, xung quanh bộ phận sinh dục nam còn trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, vị trí nhiễm thường : da đầu, mặt, cổ, lòng bàn tay, lòng bàn chân …. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm bệnh hoàn toàn có thể lan toàn khung hình .
Hình 3: Tổn thương da trên BN nhiễm Sarcoptes scabiei đến khám tại Viện Ký sinh Trùng – Côn Trùng TP.HCM.Tổn thương da trên BN nhiễm Sarcoptes scabiei đến khám tại Viện Ký sinh Trùng – Côn Trùng TP.HCM.
Cái ghẻ thường đào đường hầm vào đêm hôm do đó người bệnh ngứa nhiều nhất là về đêm, lúc đi ngủ do cái ghẻ chuyển dời gây kích thích đầu dây thần kinh cảm xúc ở da và một phần do độc tố ghẻ cái tiết ra khi đào hang, làm người bệnh mất ngủ, lâu ngày dẫn đến suy nhược khung hình. Khi bám được vào mặt phẳng da, ghẻ cái chui sâu vào trong đẻ trứng, vùng da đó ngứa kinh hoàng do khung hình phản ứng với những tác nhân dị ứng gây nên thực trạng ngứa, người bệnh gãi nhiều làm da bị trầy xước dễ bị bội nhiễm gây viêm da cấp tính với vi trùng ( đặc biệt quan trọng là Staphylococcus aureus và Streptococcus pyogenes ). Da bị sần lên, Open mụn nước, mụn mủ, … dẫn đến sự tăng trưởng của bệnh chốc lở ( loét da ). Bệnh chốc lở hoàn toàn có thể trở nên phức tạp do nhiễm trùng da sâu hơn như áp xe, cũng như bệnh xâm lấn nghiêm trọng và nhiễm trùng huyết ở trẻ sơ sinh [ 3 ] .
Nhiễm trùng da tương quan đến bệnh ghẻ là một yếu tố rủi ro tiềm ẩn phổ cập so với những biến chứng qua trung gian miễn dịch như viêm cầu thận sau liên cầu khuẩn cấp tính ( bệnh thận ) và hoàn toàn có thể là bệnh thấp khớp. Bằng chứng về tổn thương thận hoàn toàn có thể được tìm thấy ở 10 % trẻ nhỏ bị bệnh ghẻ nhiễm ở những nơi nghèo tài nguyên, dân cư đông đúc, khí hậu ấm và điều kiện kèm theo vệ sinh kém trong, yếu tố này sống sót trong nhiều năm sau khi nhiễm trùng góp thêm phần gây tổn thương thận vĩnh viễn. [ 3 ]
Sự diễn biến của bệnh ghẻ thường phức tạp do nhiễm vi khuẩn, dẫn đến sự phát triển của các vết loét da, do đó, có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng hơn như nhiễm trùng máu, bệnh tim và bệnh thận mãn tính.
Ghẻ lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp giữa da với da của người bị ghẻ. Khi ngứa người bệnh gãi làm vương vãi cái ghẻ ra quần áo, giường chiếu …, bệnh ghẻ lây lan do nằm chung giường, mặc quần áo chung. Lây qua tiếp xúc da khi quan hệ tình dục nên xếp vào nhóm bệnh lây truyền qua đường tình dục .
Bệnh hoàn toàn có thể Open thành ổ dịch ở những đơn vị chức năng tập thể, vùng dân cư đông đúc, nhà ở chật hẹp, thiếu vệ sinh, ở trại giam, …
Nếu có triệu chứng hoặc hoạt động và sinh hoạt tập thể có nguồn lây nên đến cơ sở y tế chuyên khoa khám phát hiện điều trị sớm hạn chế để lại biến chứng .
4. Chẩn đoán và điều trị
Các tín hiệu và triệu chứng của người bệnh nhiễm cái ghẻ cũng giống như một số ít bệnh ngoài da khác, để chẩn đoán xác lập tìm thấy đường hầm trên vị trí ngứa, hoặc hoàn toàn có thể dùng con dao mổ cạo một vùng da bị ngứa để lên lam kính cho một giọt nước muối sinh ly và soi dưới kính hiển vi. Sau khi xác lập được sự hiện hữu của bọ ve và trứng, những bác sĩ sẽ đưa ra hiệu quả chẩn đoán sau cuối .
Điều trị cái ghẻ phải điều trị đồng thời cho toàn bộ mọi người đang hoạt động và sinh hoạt chung : tập thể, mái ấm gia đình, nhà trẻ … tránh thực trạng tái nhiễm lẫn nhau, hoàn toàn có thể sử dụng thuốc thoa hoặc thuốc uống ; giặt sạch, phơi khô quần áo, chăn màn … [ 2 ] .
Bệnh ghẻ hoàn toàn có thể tái phát từng đợt theo chu kỳ luân hồi 3 tuần do trứng còn sống sót và tăng trưởng thành cái ghẻ trưởng thành. Do đó bắt buộc điều trị phải tuân thủ đúng giải pháp .
Thời gian gần đây Viện Sốt rét – KST – CT Tp. Hồ Chí Minh đã đảm nhiệm 1 số ít bệnh nhân có cả người lớn và trẻ nhỏ đến khám bệnh Ký sinh trùng có triệu chứng lâm sàng ngứa, nổi mụn nước kẽ tay, mông … qua thăm khám bác sĩ chỉ định cạo mẫu da soi đã tìm thấy trứng cái ghẻ và cái ghẻ trưởng thành. Sau khi xác lập là bệnh ghẻ, bệnh nhân được bác sĩ cấp toa điều trị và hướng dẫn cách phòng ngừa bệnh .
5. Phòng bệnh
Vệ sinh cá thể hằng ngày thật sạch .
Khi phát hiện ra có người trong mái ấm gia đình bị ghẻ cần điều trị sớm, tránh tiếp xúc và dùng chung những vật dụng của người bị bệnh [ 2 ] .
Phạm Thị Thu Giang, Nguyễn Thị Khen
Tài liệu tham khảo
1. Trần Thị Kim Dung ( 2010 ), Ký Sinh Trùng y học trang 326,327 .
2. PGS.TS. Lê Thành Đồng ( 2018 ), “ Các loài chân đốt y học ở khu vực Nam Bộ Lâm Đồng ”, trang 192 – 200 .
3. https://www.who.int/neglected_diseases/diseases/scabies/en/ truy vấn ngày 09/09/2019 .
Source: https://trangdahieuqua.com
Category: Làm đẹp
