Nghĩa của câu là gì?

Ngôn ngữ là công cụ giúp người nói, người viết truyền tải thông tin, nội dung. Mỗi câu nói đều mang những cảm xúc, thể hiện những ý nghĩa khác nhau. Vậy thì nghĩa của câu là gì? nghĩa của câu có mấy loại?

Mời bạn đọc cùng theo dõi và tìm hiểu nghĩa của câu là gì và các nội dung liên quan thông qua bài viết dưới đây.

Nghĩa của câu là gì?

Nghĩa của câu là cái không hề thiếu so với mỗi câu. Mỗi câu đều mang theo những ý nghĩa mà người nói hay viết muốn biểu lộ .

Ví dụ: 6h30 đã vào lớp rồi (câu nói thể hiện thái độ không mong muốn, ý chỉ thời gian quá sớm)

Nghĩa của câu thường sẽ được mọi người thuận tiện tự hiểu và cảm nhận được trong quy trình tiếp xúc, khi nghe hoặc khi đọc theo thói quen, theo kinh nghiệm tay nghề .
Mỗi câu thường có hai thành phần nghĩa : nghĩa vấn đề và nghĩa tình thái. Hai thành phần nghĩa này hòa quyện, bổ trợ, tương hỗ cho nhau giúp người đọc, người nghe thuận tiện hiểu rõ thông điệp mà người nói muốn truyền đạt cho người nghe .

Tiếp theo, hãy cùng tìm hiểu chi tiết hơn về nghĩa của câu là gì thông qua các phần sau.

Thành phần nghĩa của câu

Nghĩa của câu gồm có hai thành phần : nghĩa vấn đề và nghĩa tình thái .

1. Nghĩa sự việc

Nghĩa vấn đề còn được gọi là nghĩa miêu tả ( hay nghĩa bộc lộ, nghĩa mệnh đề ) là thành phần nghĩa tương ứng với vấn đề được đề cập đến ở trong câu. Tức là trong câu đề cập đến sự việc gì thì nghĩa của câu sẽ tương ứng với vấn đề đó. Nó thường được bộc lộ nhờ những từ ngữ đóng vai trò, chủ ngữ, vị ngữ, trạng ngữ, khởi ngữ và 1 số ít thành phần phụ khác .

Lưu ý: Sự việc là những sự kiện, hiện tượng, hoạt động xảy ra trong đời sống được nhận thức.

Một số vấn đề tạo thành nghĩa vấn đề trong câu gồm : Hành động, quan hệ, sự sống sót, tư thế, quy trình, trạng thái – đặc thù – đặc thù .
Một số câu bộc lộ nghĩa vấn đề gồm có : Câu biểu lộ hành vi ; Câu biểu hiện trạng thái, đặc thù, đặc thù ; Câu biểu lộ quy trình ; Câu bộc lộ tư thế ; Câu biểu lộ quan hệ .

a. Câu biểu hiện hành động

Sử dụng những động từ miêu tả hành vi ( chạy, nhảy, thả, buộc … ) phối hợp với thành phần câu .
Ví dụ : Xuân Tóc Đỏ cắt đặt đâu vào đấy rồi mới xuống chờ những người đi đưa. ( Vũ Trọng Phụng, Số Đỏ )

b. Câu biểu hiện trạng thái, đặc thù, đặc thù

Sử dụng những tính từ, từ ngữ miêu tả ( vui, buồn, giận, hờn, lớn – nhỏ, cao – thấp ) tích hợp với thành phần câu .
Ví dụ : Trời thu trong xanh mấy từng cao .
( Nguyễn Khuyến, Vịnh mùa thu )

c. Câu biểu lộ quy trình

Sử dụng từ ngữ bộc lộ quy trình ( đưa, tiễn … ) với thành phần câu .
Ví dụ : Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo .
( Nguyễn Khuyến, Câu cá mùa thu )

d. Câu biểu lộ tư thế

Sử dụng những từ biểu lộ tư thế ( ngồi, đứng, quỳ, chênh vênh … ) với thành phần câu .
Ví dụ : Lom khom dưới núi tiều vài chú .
( Bà Huyện Thanh Quan, Qua đèo Ngang )

e. Câu biểu lộ sự sống sót

Sử dụng những động từ sống sót ( còn, mất, hết … ) phối hợp với thành phần câu .
Ví dụ : Còn tiền, còn bạc, còn đệ tử
Hết cơm, hết rượu, hết ông tôi .
( Nguyễn Bình Khiêm, Thói đời )
Động từ sống sót : ( Còn, hết )
Sự vật sống sót : ( Bạc, tiền, đệ tử, cơm, rượu, ông tôi )

g. Câu bộc lộ quan hệ

Sử dụng từ biểu lộ quan hệ ( là, của, như, để, do … ) tích hợp với thành phần câu .
Ví dụ : Đội Tảo là một tay vai vế trong làng .
( Nam Cao, Chí Phèo )
Quan hệ giống hệt : ( là )

2. Nghĩa tình thái

Nghĩa tình thái là Sự nhìn nhận, nhìn nhận và thái độ của người nói so với vấn đề được đề cập đến trong câu ( phỏng đoán, khẳng định chắc chắn, nhìn nhận … ) hoặc bộc lộ tình cảm, thái độ của người nói với người nghe ( kính cẩn, thân thiện, hách dịch … ) .
Nghĩa tình thái hoàn toàn có thể biểu lộ một cách rõ ràng bằng những từ ngữ tình thái ( thành phần tình thái ). Có trường hợp hoàn toàn có thể tách riêng từ ngữ tình thái thành một câu độc lập. Lúc đó câu chỉ có nghĩa tình thái mà không có nghĩa vấn đề .
Ngay cả khi câu không có từ ngữ riêng thể hiện tình thái thì nghĩa tình thái vẫn sống sót trong câu. Đó là trường hợp câu có nghĩa tình thái khách quan trung hoà .

a. Sự nhìn nhận, nhìn nhận và thái độ của người nói so với vấn đề được đề cập đến trong câu

+ Khẳng định tính chân thực của vấn đề
Các từ ngữ bộc lộ gồm : thực sự là, quả là, đúng là, chắc như đinh …
Ví dụ : Sự thật là từ mùa thu năm 1940, nước ta đã thành thuộc địa của Nhật, chứ không phải thuộc địa của Pháp nữa .
+ Phỏng đoán vấn đề với độ an toàn và đáng tin cậy cao hoặc thấp
Gồm những từ như chắc như đinh là, hình như, có lẻ, hoàn toàn có thể, hình như …

Ví dụ: Mặt trời chắc đã lên cao và nắng bên ngoài chắc là rực rỡ.(Chí Phèo – Nam Cao)

+ Đánh giá về mức độ hay số lượng so với một phiên diện nào đó của vấn đề .
Có những từ như đến, có đến, hơn, chỉ là, cũng là …
Ví dụ : Với lại đêm họ chỉ mua bao diêm hay gói thuốc là cùng. ( Hai đứa trẻ – Thạch Lam )
+ Đánh giá về vấn đề có thực hay không có thực, đã xảy ra hay chưa xảy ra .
Gồm những từ như giá mà, có lẽ rằng, giá như …
Ví dụ : giá mà thời điểm ngày hôm nay trời đừng mưa thì tốt .
+ Khẳng định tính tất yếu, sự thiết yếu hay năng lực của vấn đề .
Các từ ngữ bộc lộ : không hề, phải, cần, nhất định …
Ví dụ : Tao không hề là người lương thiện nữa ( Chí Phèo – Nam Cao )

b. Tình cảm, thái độ của người nói so với người nghe

+ Tình cảm thân thiện, thân mật
Các từ bộc lộ : mà, nhỉ, nhé, à, ơi …
Ví dụ : Em thắp đèn lên chị Liên nhé ( Hai đứa trẻ – Thạch Lam )
+ Thái độ bực tức, hách dịch
Các từ biểu lộ : kệ mày, mặc xác mày …
Ví dụ : Kệ mày, mày muốn đi đâu thì đi .
+ Thái độ kính cẩn
Gồm những từ như à, bẩm, dạ, thưa …
Ví dụ : Bẩm cụ, có ông Lý đợi ngoài cửa ạ

Hướng dẫn luyện tập nghĩa của câu

1. So sánh ba câu văn sau và cho biết nghĩa vấn đề và nghĩa tình thái ở mỗi câu :

a ) Năm nay tôi 19 tuổi .
b ) Năm nay tôi mới 19 tuổi .
c ) Năm nay tôi đã 19 tuổi .
Gợi ý : Sự việc mà cả ba câu đều đề cập đến là “ Năm nay tôi 19 tuổi ” .
– Câu a bộc lộ thái độ trung hoà, khách quan so với vấn đề .
– Câu b biểu lộ sự nhìn nhận 19 tuổi là còn ít, còn trẻ ( từ mới ) .
– Câu c bộc lộ sự nhìn nhận 19 tuổi là nhiều, là đã trưởng thành, đã là người lớn ( từ đã ) .

2. Câu văn sau đây bộc lộ thái độ, sự nhìn nhận như thế nào của người nói so với vấn đề được đề cập đến trong câu ?

Quả nhiên họ nói có sai đâu !
( Nam Cao, Chí Phèo )
A – Bác bỏ quan điểm của người khác cho rằng họ nói sai
B – Khẳng định vấn đề họ nói không sai
C – Nhấn mạnh vấn đề họ nói không sai
D – Qua trong thực tiễn, chứng minh và khẳng định vấn đề họ nói không sai và bác bỏ quan điểm cho rằng họ nói sai
Gợi ý : Phương án D là đúng nhất. Nghĩa vấn đề của câu là : họ nói không sai. Câu nói vừa biểu lộ thái độ chứng minh và khẳng định của người nói so với việc họ nói không sai, vừa bác bỏ quan điểm cho rằng họ nói sai. Sự chứng minh và khẳng định của người nói đã được kiểm nghiệm qua thực tiễn. Những từ ngữ bộc lộ nghĩa tình thái là : quả nhiên, có sai đâu .

3. Trong hai câu thơ khởi đầu Truyện Kiều của Nguyễn Du

Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài, chữ mệnh khéo là ghét nhau .
những từ ngữ nào đa phần để nói về vấn đề, hiện tượng kỳ lạ, còn những từ ngữ nào đa phần để biểu lộ thái độ, sự nhìn nhận của người kể chuyện so với vấn đề, hiện tượng kỳ lạ đó ?
Gợi ý : Hai câu thơ mở màn Truyện Kiều bộc lộ vấn đề : Trong vòng một đời người ( trăm năm ), tài và mệnh thường xung khắc với nhau, đố kị, bài xích nhau ( người có tài thì thường xấu mệnh ) .
Nghĩa tình thái là : thái độ mỉa mai, chua xót của tác giả so với hiện tượng kỳ lạ tài mệnh xung khắc. Nghĩa tình thái bộc lộ ở cụm từ khéo là ( khen mỉa ) .

4. Phân tích thái độ của bá Kiến ( người nói ) so với Chí Phèo ( người nghe ) biểu lộ trong lời nói sau đây :

Rồi vừa xốc Chí Phèo, cụ vừa phàn nàn :
– Khổ quá, giá có tôi ở nhà thì có đâu đến nỗi. Ta chuyện trò với nhau, thế nào cũng xong. Người lớn cả, chỉ một câu truyện với nhau là đủ. Chỉ tại thằng lí Cường nóng tính, không nghĩ trước nghĩ sau. Ai chứ anh với nó còn có họ kia đấy ,
( Nam Cao, Chí Phèo )
Gợi ý : Lời nói của bá Kiến so với Chí Phèo bộc lộ rõ thái độ của bá Kiến. Trước việc Chí Phèo rạch mặt ăn vạ, và lí Cường, con trai bá Kiến, không biết cách xử sự để “ lửa cháy đổ thêm dầu ”, bá Kiến đã rất khôn ngoan, tìm cách xoa dịu Chí Phèo :
– Dùng từ xưng hô thân thiện và tôn vinh Chí Phèo : tôi, anh, ta .
– Đề cao Chí Phèo, coi Chí cũng là người lớn như mình và cho Chí Phèo là có họ với nhà mình .
– Tỏ vẻ dễ dãi, rộng lượng : trò chuyện với nhau, thế nào cũng xong ; chỉ một câu truyện với nhau là đủ .

5. Xác định nghĩa vấn đề, nghĩa tình thái và những từ ngữ bộc lộ hai thành phần nghĩa đó trong câu sau :

Nào ngờ, một buổi tối, lí Kiến đang ngồi soạn giấy má, thì Năm Thọ vác dao xông vào.

( Nam Cao, Chí Phèo )
Gợi ý : Trong câu văn, có hai vấn đề xảy ra đồng thời trong “ một buổi tối ” : “ lí Kiến đang ngồi soạn giấy má ” và “ Năm Thọ vác dao xông vào ”. Hai vấn đề đó tạo nên nghĩa vấn đề của câu. Còn cụm từ “ nào ngờ ” biểu lộ nghĩa tình thái : nhìn nhận vấn đề xảy ra giật mình, ngoài Dự kiến của người kể chuyện và ( hoặc ) của người trong cuộc ( lí Kiến ) .

Trên đây là các nội dung liên quan đến Nghĩa của câu là gì? Hy vọng các thông tin này hữu ích và giúp bạn giải đáp thắc mắc.

Source: https://trangdahieuqua.com
Category: Làm đẹp